Trước khi tìm hiểu về giải Nobel Hòa Bình, chúng ta cần biết 1 thông tin cực kỳ quan trọng:
Người Việt Nam duy nhất từng từ chối nhận Giải Nobel Hòa bình là Lê Đức Thọ.
Lê Đức Thọ và Giải Nobel Hòa bình 1973
- Năm trao giải: 1973
- Người cùng nhận giải: Henry Kissinger (Ngoại trưởng Mỹ)
- Lý do trao giải: Đóng vai trò quan trọng trong đàm phán Hiệp định Paris 1973, giúp chấm dứt chiến tranh Việt Nam.
- Lý do từ chối: Lê Đức Thọ cho rằng Mỹ chưa thực sự tôn trọng và thực thi Hiệp định Paris, chiến tranh vẫn tiếp diễn ở miền Nam Việt Nam.
📌 Ông là người duy nhất trong lịch sử từ chối nhận Giải Nobel Hòa bình.
1. Giới thiệu về Giải Nobel Hòa bình
Giải Nobel Hòa bình (Nobel Peace Prize) là một trong năm giải thưởng do Alfred Nobel sáng lập vào năm 1895 và bắt đầu được trao từ năm 1901. Giải thưởng này được dành cho cá nhân hoặc tổ chức có đóng góp to lớn trong việc thúc đẩy hòa bình, giảm xung đột vũ trang, bảo vệ nhân quyền và phát triển hợp tác quốc tế.
Khác với các giải Nobel khác do Viện Hàn lâm Thụy Điển trao, Giải Nobel Hòa bình được trao bởi Ủy ban Nobel Na Uy, theo di nguyện của Alfred Nobel.
1.1. Tiêu chí trao giải
- Đóng góp trong việc giảm xung đột vũ trang, thúc đẩy hòa bình thế giới.
- Phát triển và củng cố hợp tác quốc tế.
- Bảo vệ nhân quyền và tự do dân chủ.
1.2. Ý nghĩa của Giải Nobel Hòa bình
- Khuyến khích các cá nhân và tổ chức tiếp tục theo đuổi mục tiêu hòa bình.
- Tôn vinh những tấm gương tiêu biểu trong lĩnh vực hòa bình và nhân quyền.
- Gây áp lực lên các chính phủ trong việc giải quyết xung đột.
2. Danh sách 10 Người Đầu Tiên Đạt Giải Nobel Hòa bình (1901 – 1910)
1901 – Henry Dunant (Thụy Sĩ) & Frédéric Passy (Pháp)
- Henry Dunant: Nhà sáng lập Hội Chữ thập đỏ Quốc tế, người khởi xướng Công ước Geneva.
- Frédéric Passy: Nhà kinh tế học, người sáng lập Liên đoàn Hòa bình Quốc tế.
- Lý do nhận giải: Công lao to lớn trong nhân đạo, bảo vệ người bị thương trong chiến tranh và thúc đẩy hợp tác quốc tế.
1902 – Élie Ducommun (Thụy Sĩ) & Charles Albert Gobat (Thụy Sĩ)
- Élie Ducommun: Nhà báo, Tổng thư ký của Liên đoàn Hòa bình Quốc tế.
- Charles Albert Gobat: Chính trị gia, nhà đấu tranh cho hòa bình ở châu Âu.
- Lý do nhận giải: Đóng góp lớn trong lĩnh vực ngoại giao hòa bình.
1903 – William Randal Cremer (Anh)
- Thành tựu: Thành lập Liên minh Nghị viện Thế giới, đấu tranh cho hòa bình giữa các quốc gia.
- Lý do nhận giải: Đóng góp trong ngoại giao nghị viện để giải quyết xung đột quốc tế.
1904 – Institut de Droit International (Viện Luật Quốc tế, Bỉ)
- Thành tựu: Tổ chức quốc tế hàng đầu về luật pháp hòa bình.
- Lý do nhận giải: Xây dựng các nguyên tắc luật quốc tế để ngăn ngừa chiến tranh.
1905 – Bertha von Suttner (Áo-Hungary)
- Thành tựu: Nhà văn, nhà hoạt động hòa bình, tác giả cuốn Lay Down Your Arms.
- Lý do nhận giải: Truyền cảm hứng mạnh mẽ cho phong trào hòa bình thế giới.
1906 – Theodore Roosevelt (Mỹ)
- Thành tựu: Tổng thống Mỹ, người trung gian hòa giải trong cuộc chiến Nga – Nhật (1904-1905).
- Lý do nhận giải: Giúp chấm dứt xung đột bằng Hòa ước Portsmouth, mở ra thời kỳ ngoại giao hòa bình.
1907 – Ernesto Teodoro Moneta (Ý) & Louis Renault (Pháp)
- Ernesto Teodoro Moneta: Nhà báo, nhà hoạt động chính trị vì hòa bình.
- Louis Renault: Giáo sư luật quốc tế, chuyên gia trong luật chiến tranh.
- Lý do nhận giải: Đóng góp cho phong trào hòa bình quốc tế và luật pháp quốc tế.
1908 – Klas Pontus Arnoldson (Thụy Điển) & Fredrik Bajer (Đan Mạch)
- Klas Pontus Arnoldson: Nhà văn, chính trị gia, đấu tranh để giữ hòa bình giữa Thụy Điển và Na Uy.
- Fredrik Bajer: Nhà chính trị, sáng lập Hội Hòa bình Đan Mạch.
- Lý do nhận giải: Góp phần vào ngoại giao hòa bình giữa các quốc gia Bắc Âu.
1909 – Auguste Beernaert (Bỉ) & Paul Henri d’Estournelles de Constant (Pháp)
- Auguste Beernaert: Chính trị gia, đóng góp trong Hội nghị Hòa bình Hague.
- Paul Henri d’Estournelles de Constant: Nhà ngoại giao, thúc đẩy các cơ chế hòa bình quốc tế.
- Lý do nhận giải: Đóng góp vào các hiệp ước hòa bình và luật pháp quốc tế.
1910 – Văn phòng Quốc tế về Hòa bình (Thụy Sĩ)
- Thành tựu: Tổ chức quốc tế thúc đẩy hòa bình và hợp tác.
- Lý do nhận giải: Công lao to lớn trong việc tổ chức hội nghị hòa bình quốc tế.
3. Những Người Đạt Giải Nobel Hòa Bình Nổi Bật Khác
- Martin Luther King Jr. (1964, Mỹ) – Nhà hoạt động nhân quyền, lãnh đạo phong trào dân quyền Mỹ.
- Mẹ Teresa (1979, Ấn Độ) – Cống hiến cả đời cho người nghèo và bệnh nhân.
- Nelson Mandela (1993, Nam Phi) – Đấu tranh chống chế độ Apartheid.
- Barack Obama (2009, Mỹ) – Thúc đẩy hợp tác quốc tế và giải trừ hạt nhân.
- Malala Yousafzai (2014, Pakistan) – Đấu tranh vì quyền giáo dục của phụ nữ.
4. Đánh giá về Giải Nobel Hòa bình
4.1. Ảnh hưởng và ý nghĩa
- Khuyến khích hòa giải, chấm dứt chiến tranh.
- Thúc đẩy sự phát triển của các tổ chức nhân đạo.
- Góp phần nâng cao nhận thức về nhân quyền, tự do và dân chủ.
4.2. Tranh cãi và chỉ trích
- Một số giải thưởng gây tranh cãi (Barack Obama năm 2009 khi chưa có thành tựu rõ rệt).
- Việc trao giải cho các tổ chức thay vì cá nhân cũng bị tranh luận.
5. Kết luận
Giải Nobel Hòa bình là một giải thưởng quan trọng, tôn vinh những cá nhân và tổ chức có đóng góp lớn trong việc giữ gìn hòa bình và bảo vệ nhân quyền. Dù có một số tranh cãi, giải thưởng này vẫn có ý nghĩa lớn trong việc thúc đẩy một thế giới hòa bình và phát triển bền vững.
