Ví dụ 1: Uber, Grab là một nền tảng hoạt động trong lĩnh vực vận tải, nó kết nối tài xế – người sở hữu xe, với người những khách hàng có nhu cầu đi lại. Giá trị mà Uber, Grab tạo ra đó là những chuyến xe chở khách hàng đến nơi cần đến. Sự thuận lợi mà nó mang lại cho khách hàng là: dễ dàng gọi xe trên điện thoại thông minh, tài xế dễ dàng biết được chính xác khách hàng đang ở đâu, khách hàng dễ dàng thanh toán bằng tiền mặt hoặc là bằng thẻ tín dụng…
Ví dụ 2: Lazada, Tiki, Shopee là một nền tảng hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử. Giá trị mà Lazada, Tiki, Shopee tạo ra đó là giúp người bán và người mua có thể thực hiện việc mua bán một cách dễ dàng. Sự thuận lợi mà nó mang lại cho khách hàng: tạo được một marketplace (chợ trực tuyến) để mọi người có thể mua bán dễ dàng, có thể mua hàng mọi lúc mọi nơi, hình thức thanh toán đa dạng…
Cách thức vận hành doanh nghiệp mô hình Platform như thế nào?
Mô hình kinh doanh Platfrom là gì – là mô hình doanh doanh chia sẽ, tức tạo ra là nền tảng trung gian giữa người bán và người mua, người tạo ra giá trị và người tiêu thụ giá trị…Vì thế người bán, người tạo ra giá trị sẽ không tham gia nền tảng nếu như ở đó không có người mua, người tiêu thụ giá trị. Và ngược lại, người mua, người tiêu thụ giá trị cũng sẽ không tham gia vào nền tảng nếu như ở đó không có người bán, người tạo ra giá trị. Và trên thực tế khi tham gia thị trường việt nam các công ty vận hành theo mô hình kinh doanh này này ko ngừng đốt tiền để lôi kéo người mua – người bán là như vậy, ví dụ: Go- việt – thành viên của cty Go-jek ở Indonesia, đã mạnh tay khuyến mãi 5,000 đ cho chuyến xe 8km, còn tài xế thì được thưởng 25,000 đ (chiêu này vừa thu hút cả người tạo giá trị và tiêu thụ giá trị). Hay như Tiki, Lazada, Shopee lỗ cả 1000 tỉ năm để khuyến mãi cho người mua cũng như người bán trên các marketplace này…
Bài học gì cho khởi nghiệp trong cuộc cách mạng nền tảng này?
Nếu bạn xây dựng startup của mình theo mô hình “thời thượng” mô hình kinh doanh nền tảng kết nối – platform thì bạn cần lưu ý 4 việc sau:
– Bạn phải chuẩn bị tốt về công nghệ, bởi chỉ có công nghệ mới giúp bạn tạo ra người dùng đột phá, cũng như ứng dụng mượt mà làm hài lòng người dùng.
– Idea của bạn phải đảm bảo được thì trường luôn có nhu cầu, và có hàng ngày, hàng tuần, hằng tháng là tốt nhất (tôi chưa thấy Platform nào mà đáp ứng cho nhu cầu của người 1 năm mới sử dụng 1 lần). Ví dụ: gọi xe thì ai cũng đi mỗi ngày, ship thức ăn thì khỏi nói, Momo thì trả tiền điện nước, bảo hiểm thì thuộc theo tháng bạn phải thanh toán, Airbnb thì du lịch lưu trú thì cho những người hay di chuyển công tác làm việc hoặc du lịch…
– Nếu đã có ông lớn tham gia thì bạn cần có người chống lưng, vì nó là cuộc chơi đốt tiền để tạo người dùng, ko ít các nền tảng việt nam chết yểu từ rất sớm bởi nó là câu chuyện con gà- quả trứng mà.
– Cuối cùng đó là chiến lược tìm kiếm dòng tiền tương lai ở đâu, ví dụ Facebook một nền tảng giao tiếp, viber, zalo đến thời điểm này ko thu phí người dùng, vậy họ thu ở đâu, từ quảng cáo, từ bán sticker, từ bán data cho các cty khác…
Nếu bạn khởi nghiệp theo “kiểu truyền thống” như làm dịch vụ, thương mại hay sản xuất gì đó, cung cấp trực tiếp từ bạn đến người tiêu dùng thì làm sao để cạnh tranh được, lời khuyên của tôi là hãy tận dụng tối đa các nền nền tảng chia sẽ để giảm “sở hữu” bớt đi chi phí cố định, từ đó tạo được sự cạnh tranh trên thị trường, ví dụ: bạn bán thời trang có thể ship hàng qua các ứng dụng giao hàng có thu hộ nếu bạn bán COD, như ứng dụng Ahamove, Lalamove. Nếu công ty có đông người thì tạo nhóm họp trên nền tảng chat di động Viber, Zalo, Mesenger để giảm chi phí. Bạn có thể dùng văn phòng ảo, nhân viên ảo…
Chúng ta đang sống trong thời kì số hóa, “internet off thing”, thiết bị smartphone nhiều gấp 1,5 lần dân số, với hàng triệu nền tảng công nghệ có ích cho cuộc sống và kinh doanh, nếu ta ko tận dụng nó, chúng ta trước sau gì cũng tụt hậu, giống như internet ra đời đã thay đổi rất nhiều thứ trong cuộc sống hiện nay… Như vậy là bạn phần nào nắm được Platform là gì rồi
ĐỖ THANH TỊNH
