1. Máy tính – “bộ não” của thời đại số
Máy tính (Computer) là thiết bị điện tử có khả năng nhận dữ liệu, xử lý theo chương trình đã lập sẵn và xuất ra kết quả. Ngày nay, máy tính xuất hiện khắp nơi: từ máy tính cá nhân, laptop, điện thoại thông minh, đến máy chủ, siêu máy tính phục vụ nghiên cứu khoa học.
Cấu tạo cơ bản của máy tính
-
Bộ xử lý trung tâm (CPU) – “bộ não” của máy tính, thực hiện các phép tính và điều khiển hoạt động.
-
Bộ nhớ (RAM) – nơi lưu trữ tạm thời dữ liệu đang xử lý.
-
Ổ lưu trữ (HDD/SSD) – nơi lưu trữ lâu dài hệ điều hành, phần mềm, dữ liệu.
-
Card đồ họa (GPU) – xử lý hình ảnh, video, đặc biệt quan trọng với game và đồ họa 3D.
-
Bo mạch chủ (Mainboard) – kết nối tất cả linh kiện.
-
Nguồn điện (PSU) – cung cấp điện cho máy.
-
Vỏ máy – bảo vệ linh kiện và hỗ trợ tản nhiệt.
2. Chuột máy tính – “cánh tay” của người dùng
Chuột máy tính là thiết bị ngoại vi dùng để điều khiển con trỏ trên màn hình.
-
Người phát minh: Douglas Engelbart (1964).
-
Nguyên mẫu đầu tiên: làm bằng gỗ, có hai bánh xe vuông góc nhau.
-
Chuột hiện đại: dùng cảm biến quang học hoặc laser, có thể kết nối qua cáp USB hoặc không dây (Bluetooth, RF).
Các loại chuột phổ biến
-
Chuột có dây – ổn định, giá rẻ, không cần sạc pin.
-
Chuột không dây – tiện lợi, gọn gàng.
-
Chuột gaming – DPI cao, nhiều nút lập trình.
-
Chuột chuyên dụng – cho thiết kế đồ họa, 3D, CAD.
3. Các sản phẩm liên quan đến máy tính
Ngoài máy và chuột, hệ sinh thái máy tính còn gồm nhiều thiết bị ngoại vi và linh kiện:
| Sản phẩm | Chức năng |
|---|---|
| Bàn phím (Keyboard) | Nhập liệu văn bản, lệnh. |
| Màn hình (Monitor) | Hiển thị thông tin. |
| Loa / Tai nghe | Xuất âm thanh. |
| Máy in (Printer) | In văn bản, hình ảnh ra giấy. |
| Webcam | Quay video, gọi trực tuyến. |
| Ổ cứng ngoài / USB | Lưu trữ di động. |
| Tản nhiệt CPU / GPU | Giúp máy hoạt động ổn định. |
4. Máy tính đầu tiên và người tạo ra
Chiếc máy tính đầu tiên
-
ENIAC (1945) – viết tắt của Electronic Numerical Integrator and Computer, được coi là máy tính điện tử đa năng đầu tiên.
-
Kích thước: To bằng cả một căn phòng (~167 m²), nặng khoảng 27 tấn.
-
Cấu tạo: Sử dụng 17.468 bóng đèn điện tử, tiêu thụ 150 kW điện.
-
Tốc độ: Thực hiện 5.000 phép cộng hoặc 357 phép nhân mỗi giây.
Người sáng tạo
-
John Presper Eckert và John Mauchly – hai kỹ sư người Mỹ, phát triển ENIAC tại Đại học Pennsylvania.
-
Ngoài ra, về khía cạnh ý tưởng, Charles Babbage (Anh, 1837) đã thiết kế “Máy phân tích” (Analytical Engine) – được xem là ý tưởng nền tảng của máy tính hiện đại, dù chưa bao giờ hoàn thiện trong thời ông.
5. Sự phát triển qua các thế hệ máy tính
| Thế hệ | Thời gian | Đặc điểm |
|---|---|---|
| Thế hệ 1 | 1940–1956 | Dùng bóng đèn điện tử, cồng kềnh, nóng, tiêu thụ điện lớn. |
| Thế hệ 2 | 1956–1963 | Dùng transistor, nhỏ gọn hơn, ít tỏa nhiệt. |
| Thế hệ 3 | 1964–1971 | Dùng mạch tích hợp (IC), nhanh hơn, rẻ hơn. |
| Thế hệ 4 | 1971–nay | Dùng vi xử lý (Microprocessor), PC ra đời. |
| Thế hệ 5 | Hiện tại và tương lai | Trí tuệ nhân tạo, máy tính lượng tử, điện toán đám mây. |
6. Vai trò của máy tính trong đời sống
-
Công việc – văn phòng, lập trình, thiết kế, sản xuất.
-
Giải trí – game, xem phim, nghe nhạc.
-
Giáo dục – học trực tuyến, tra cứu thông tin.
-
Khoa học – mô phỏng, phân tích dữ liệu lớn.
-
Y tế – chẩn đoán hình ảnh, quản lý bệnh án.
